Polecane materiały dla rodziców przez pedagoga
ZAPRASZAM DO ZAPOZNANIA SIĘ !!!!!!!!
AGRESJI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
WPŁYW SMARTFONA NA DZIECI
ROZWÓJ 3–LATKA
Wiek trzech lat jest uważany za okres pewnej równowagi wewnętrznej. Trzylatek jest emocjonalnie spokojniejszy niż dwulatek. Tak jak niedawno dziecko nadużywało słowa „nie”, teraz chętnie mówi „tak”. Lubi nie tylko brać, ale i dawać. Dzieli się nie tylko przedmiotami, ale i doświadczeniami.
ROZWÓJ FIZYCZNY
Coraz lepsza sprawność fizyczna powoduje, że czynności dnia codziennego nie nastręczają dziecku większych trudności. Najczęściej trzylatek umie już sprawnie zejść po schodach. Potrafi sprawnie biegać, skakać, kopnąć mocno piłkę. Dlatego chętniej wykonuje zadania, które przedtem go złościły, bo ujawniały własną bezradność. Trzylatek nie musi całkiem samodzielnie się ubierać, warto jednak, by próbował. Nie powinno mu sprawiać problemów założenie spodni, bluzki, majtek, piżamki, butów czy kurtki, ale nie musi jeszcze umieć wiązać sznurówek czy zapinać guzików. Dlatego buty na rzepy i ubrania na zatrzaski są dla trzylatka bardzo praktyczne. Dziecko w tym wieku powinno już samo jeść łyżką i widelcem, pić z kubka. Potrafi już trzymać w dłoni kredkę jak osoba dorosła. Już wcześniej nabyło umiejętności dopasowywania do siebie kształtów, układania klocków, prostych puzzli. W rysunkach pojawiają się linie proste oraz koło, choć może to być figura niedokładnie narysowana, niedomknięta, często poprzestaje na łuku lub spirali.
ROZWÓJ EMOCJONALNY
Emocje małych dzieci przejawiają się w sposób bardzo ekspresyjny ( żywe gesty, ruchy, słowa, dźwięki). Emocje są krótkotrwałe, co jest związane ze stopniem dojrzałości układu nerwowego. Stopniowo nabywana jest umiejętność obdarzania trwałym uczuciem osoby opiekujące się. W wieku przedszkolnym obserwuje się rozwój uczuć wyższych –intelektualnych, społecznych, moralnych, estetycznych. Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko nabywa umiejętność powściągania emocji. Niektórzy psychologowie (A. Gesell) uważają, że u podłoża rozwoju emocjonalnego leży rytm neurobiologiczny- zgodnie z nim w rozwoju przeplatają się stany równowagi ze stanami zachwiania równowagi. W wieku 3 lat dziecko wydaje się być pogodzone z otaczającym je światem, może dlatego że osiągnęło stan równowagi wewnętrznej. Nie potrzebuje już bezpieczeństwa rytuału, powtarzalności tych samych czynności każdego dnia. Trzylatek czuje się znacznie bezpiecznej z samym sobą i z innymi. 2,5-latek był sztywny, nieustępliwy, dominujący i żądający. Trzylatek jest na ogół ustępliwy. Nie wszystko i nie zawsze musi być zrobione z jego wolą. Ważne dla emocjonalnego rozwoju jest to, że właśnie trzylatek zaczyna używać zaimków osobowych: „ja”, „mnie”. Cały czas umacnia swoje „ja”, walczy o swoją autonomię, choć już spokojniej niż rok temu.
ROZWÓJ SPOŁECZNY
Trzylatek jest coraz bardziej otwarty na współpracę. Teraz chętniej nawiązuje pierwsze znajomości, słowami próbuje wyrażać swoje emocje. W coraz większym stopniu staje się członkiem społeczeństwa, potrzebuje grupy. Są jednak trzylatki, które jeszcze nie są gotowe do pójścia do przedszkola. Niektórzy psychologowie twierdzą, że dziecko w tym wieku nie powinno spędzać większości dnia poza domem. Maluch w tym wieku bardzo tęskni za mamą. Nowością w rozwoju społecznym jest to, że trzylatek zaczyna zawierać przyjaźnie, ale jeszcze najczęściej bawi się indywidualnie. Inne dzieci traktuje przedmiotowo (tak jak zabawki). Do rówieśnika zwracają się po to, by zabrać mu zabawkę, którą sam się chce bawić. Zabawa polega na naśladowaniu innego dziecka. Może się zdarzyć, że na chwilę podzieli się zabawką z innym dzieckiem, zrobi coś miłego dla innej osoby. Nie należy jednak oczekiwać, że tak będzie postępować zawsze. Trzylatek jest bowiem dopiero na początku nabywania umiejętności społecznych.
ROZWÓJ MOWY I ZDOLNOŚCI POZNAWCZYCH
Dziecko coraz więcej i wyraźnie mówi. To wiek, w którym przedszkolak śpiewa pierwsze piosenki, mówi wierszyki, bierze udział w pierwszym przedstawieniu. Jednak z powodów rozchwiania emocjonalnego może się na jakiś czas „zablokować”. Rodzice mogą mieć wrażenie, że się nie rozwija. Tymczasem dziecko jest zbyt skupione na swoich emocjach, by wkładać wysiłek w zdobywanie nowych umiejętności. Taki stan niepostrzeżenie mija. W tym czasie rozwija się wyobraźnia dziecka. Wyraża się to upodobaniem do stwarzania sobie wyimaginowanego towarzystwa. 3-latek może mnóstwo energii wkładać w zabawy i rozmowy z niewidzialnym „przyjacielem”. Bywa, że ktoś taki na dłużej gości w rodzinie. Jest nieszkodliwy, jego obecność świadczy o rozwoju żywej wyobraźni oraz fantazji dziecka, a nie dziwactwa, o które przyziemni dorośli mogą je podejrzewać. Bogata wyobraźnia 3-latka może stać się źródłem jego lęków. Dziecko w tym wieku może bać się niemal wszystkiego. Prawdziwego lub nie.
PODPOWIEDZI DLA RODZICÓW
Między trzecim a czwartym rokiem życia:
-
Rozwijaj samodzielność
-
Umożliwiaj zabawy ruchowe na placu zabaw
-
Wprowadź drobne obowiązki
-
Wprowadzaj zasady
-
Nie ograniczaj samodzielności dziecka, poprzez ciągłe zakazy (częste upomnienia sprawią, że dziecko zaprzestanie nowych prób odkrywania świata i stanie się bojaźliwe)
-
Mów zawsze poprawnie
-
Nie naśladuj „dziecinnej” mowy swojego dziecka (mowa dorosłego ma być wzorem).
Co powinno umieć dziecko, które skończyło 4 rok życia
Dziecko czteroletnie znacznie lepiej niż trzyletnie orientuje się w otoczeniu i nie potrzebuje bliskości dorosłych w takim stopniu jak trzylatek, jest bardziej ufne. Nie ma większych problemów z adaptacją do nowych sytuacji, osób, rzeczy czy pomieszczeń. Umie podporządkować się normom, zasadom( np. podczas pełnienia dyżuru), zna imiona dzieci w grupie przedszkolnej, jest zaciekawione wybranymi elementami nowego środowiska. Zdobyte umiejętności ruchowe zwiększają jego poczucie niezależności i pomagają w poznawaniu otoczenia. Jest zręczne energiczne fizycznie, pomysłowe i samodzielne.
Pożądane zachowania dorosłego w tym okresie rozwoju dziecka to: nie wyręczanie dziecka w codziennych czynnościach, konsekwencja podczas przestrzegania przyjętych norm i zasad, opanowanie i cierpliwość w odpowiadaniu na pytania, pomysłowość w projektowaniu czynności o charakterze twórczym, bogactwo wypowiedzi językowych, czujność podczas organizowania zabaw ruchowych, np. w terenie
-
Ogólna sprawność ruchowa
Dzieci czteroletnie są ruchliwe i ta ruchliwość przybiera już formy zorganizowanej zabawy, lepsza jest także sprawność i koordynacja ruchów niż u dzieci młodszych. Intensywnie rozwija się u niego wielka motoryka, np. szybko biega, dobrze rzuca piłką i potrafi kopać ją w biegu, podskakuje i tańczy, skacze na jednej nodze, jeździ na rowerze z trzema kółkami, samodzielnie schodzi ze schodów, stawiając naprzemiennie nogi. Nabiera zwinności, staje się wrażliwe na muzykę, lubi tańczyć.
-Słucha, rozumie i reaguje na polecenia nauczycielek w trakcie zabaw ruchowych.
-Ustawia się w parach, kole, rzędzie, gromadce, rozsypce.
-Wspina się na drabinki oraz różne sprzęty.
-Poprawnie wykonuje podskoki, zeskoki, przeskoki.
-Zachowuje równowagę przy chodzie po ławeczce.
-Potrafi samo huśtać się na huśtawce.
-Rzuca piłką.
-
Samodzielność
Czterolatek potrafi samodzielnie ubrać się i rozebrać, posługiwać się widelcem i wybrać produkty na kanapkę, którą chce zjeść; rozumie zależność ubioru od pory roku, znaczenie czynności higienicznych; kontroluje czystość własnego ciała i ubioru; nabywa odporności na niepowodzenia; zaczyna mieć wiarę we własne siły; umie porządkować zabawki na półkach, sprzątać po posiłkach i zajęciach; doraźnie pomaga w pracach domowych, np. w nakrywaniu do stołu, a podczas posiłku opowiada, co zdarzyło się w przedszkolu. Jego działania są już celowe i zaplanowane.
-Dziecko załatwia potrzeby fizjologiczne.
-Prawidłowo posługuje się sztućcami.
-Samodzielnie myje ręce
-Samodzielnie myje zęby
-Potrafi wytrzeć sobie nos
-Podejmuje próby zapinania guzików i zasuwania suwaków.
-Ubiera samodzielnie podstawową garderobę.
-Przekłada ubranie na prawą stronę.
-Okazuje radość i zadowolenie z dobrze spełnionych obowiązków i dyżurów.
-
Dojrzałość społeczna i emocjonalna
Jest spragnione towarzystwa rówieśników – rozwija się u niego poczucie członka społeczności rówieśniczej, lecz nadal nie potrafi bawić się w większym zespole. Jest to zabawa „obok siebie”. W zabawach korzysta już z własnej wyobraźni i trudno mu włączać się w zabawę kolegów. Czterolatek zna i uświadamia sobie te normy, według których ocenia zachowanie własne i innych, ale nadal reaguje gwałtownie i jest konfliktowy. Podejmuje próby czekania na swoją kolej. Często nie podporządkowuje się zawartym umowom i obowiązującym w grupie zasadom. Lubi przeciwstawiać się poleceniom, które do tej pory wykonywał bez jakichkolwiek oporów, dlatego potrzebne jest w tym okresie określenie przez dorosłego jasnych granic postępowania, stanowczość i konsekwencja. U dziecka czteroletniego obserwuje się chęć podobania się innym. Dlatego chętnie zwraca na siebie uwagę, często domaga się pochwał ze strony dorosłych. Ma wyraźne poczucie „ja”, co wyraża poprzez bunt, upór, rywalizację i władczość. Jest to również przyczyną przejawów fizycznej agresji. Dorosły musi towarzyszyć dziecku w porządkowaniu przez niego świata i powinien dokładnie określić jego obowiązki.
-Łatwo nawiązuje kontakt z rówieśnikami, bawi się w grupie.
-Szuka pomocy nauczycielki w sytuacjach konfliktowych.
-Szybko reaguje na polecenia nauczycielki.
-Przewodzi zabawie.
-Przestrzega zawartych umów, choć zdarza się ,że „łamie” ustalone zasady
-Posługuje się zwrotami grzecznościowymi: proszę, dziękuję, przepraszam.
-Testuje granice i normy.
-Fantazjuje (ale nadal często nie potrafi oddzielić rzeczywistości od imaginacji).
-Zdarza się, że jest zbyt pewny siebie.
-Uwielbia prowadzić dyskusje.
-Potrafi być opiekuńczy i współczujący.
-Zaczyna się interesować różnicami płci.
-
Sprawność manualna
U dziecka czteroletniego pojawiają się również ruchy narzędziowe – praksje i dlatego zaczyna ono dużo rysować, malować, lepić, często sięga po nożyczki, ponieważ sama czynność przecinania jest dla niego atrakcyjna. Konstruuje z różnego rodzaju klocków. U czterolatka wyraźnie ujawniają się potrzeby tworzenia i wyrażania siebie, dlatego należy mu dostarczyć bogatego materiału do zabaw konstrukcyjnych, do malowania, wycinania, wydzierania, układania, rysowania, modelowania, eksperymentowania kolorami .
-Rysuje tylko prawą ręką, lewą ręką, oburącz
-Podejmuje próby wypełniania konturów przedmiotów na dużych obrazkach
-Drukuje kilka wielkich liter
-Podejmuje próby cięcia papieru nożyczkami
-Rysuje prosty dom.
-Rysuje postać człowieka.
-
Rozwój mowy i myślenia
Czterolatek zna ok. 1500 słów, mówi w miarę płynnie i zadaje wiele pytań typu: „kiedy?”, „dlaczego?”. Buduje zdania złożone, wzrasta jego zasób słownictwa. Używa większej liczby rzeczowników określających nazwy zawodów, pojazdów, miast, ulic i przyimków określających wielkość i położenie przedmiotów w przestrzeni. Zauważa się u niego rozwój słuchu fonemowego. Dziecko czteroletnie dzieli wyrazy na sylaby, tworzy rymowanki,
-Prawidłowo wymawia wyrazy.
-Sprawne językowo, śmiało inicjuje dialog z rówieśnikami i dorosłymi.
-Potrafi uważnie słuchać opowiadań.
-Potrafi przewidzieć dalszą część opowiadania.
-Nazywa i wyróżnia z ilustracji znane przedmioty, osoby, zwierzęta, wykonywane czynności.
-Rozwiązuje proste zagadki o znanych przedmiotach, roślinach i zwierzętach.
-Potrafi ułożyć w kolejności obrazki historyjki składającej się minimum z 2 części.
-Składa obrazki pocięte na 3-6 części.
-Odtwarza wiersze i piosenki.
-
Czynności poznawcze
W tym wieku wzrasta ciekawość poznawcza dziecka, dlatego zadaje ono coraz więcej pytań i domaga się udzielania konkretnych odpowiedzi na czasem trudne dla dorosłego pytania. Interesuje się książeczkami, tworzy długie historyjki na bazie treści poznanych utworów literackich oraz będących wytworem jego fantazji.
-Zna własne imię i nazwisko.
-Zna nazwę miejscowości, w której mieszka
-Wyodrębnia i nazywa części ciała człowieka.
-Rozpoznaje zmiany zachodzące w przyrodzie i wiąże je z aktualną porą roku.
-Określa podstawowe zjawiska atmosferyczne i wiąże je z aktualną porą roku.
-Pamięta zbiór przedmiotów np. czterech i zauważa, którego brakuje
-Wyróżnia części roślin– łodyga, liście, kwiat, owoc, korzeń
-Rozróżnia wszystkie kolory
-
Obszar edukacji matematycznej
-Posługuje się określeniami odnoszącymi się do kierunków w przestrzeni (przód tył, góra– dół, przed siebie– za siebie, w bok).
-Posługuje się określeniami odnoszącymi się do położenia przedmiotów w przestrzeni (daleko– blisko, dalej– bliżej, wyżej– niżej) .
-Dokonuje globalnej oceny ilościowej, stosując określenia: mniej, więcej, tyle samo .
-Stosuje określenia: cięższy, lżejszy, waży tyle samo.
-Porównuje liczebność zbiorów łącząc w pary, posługuje się określeniem para.
-Nazywa podstawowe figury geometryczne: koło, kwadrat, trójkąt.
-Klasyfikuje przedmioty wg jednej lub więcej cech (przeznaczenia, wielkości, koloru).
-Posługuje się liczebnikami 1-4.
-Posługuje się określeniami: pusty, pełny.
CO POWINIEN UMIEĆ 5-LATEK
Cechy rozwojowe 5 latka
Każde dziecko rozwija się w tempie nieco innym niż pozostałe dzieci, w odmiennych warunkach
środowiskowych, każde stanowi indywidualność pod względem fizycznym i psychicznym. Każde
dziecko ma swoje indywidualne normy rozwojowe, które zależą od:
- zadatków organicznych
- wychowanie
- własnej aktywności
Wiek przedszkolny stanowi względnie jednolity okres rozwojowy z uwagi na:
- zabawę, jako dominującą formę działania,
- swobodne zdobywanie doświadczeń i uczenie się mimowolne, jako sposób poznawania
rzeczywistości,
- specyfikę środowiska wychowawczego /rodzinę, przedszkole/.
Umiejętności w zakresie motoryki dużej
Rozwój ruchowy jest podstawą wszechstronnego rozwoju:
- usprawnia działanie narządów wewnętrznych
- wzmacnia układ kostny i mięśniowy – przeciwdziała wadom postawy
- doskonali równowagę i ułatwia orientację w otoczeniu, ucząc zależności i stosunków przestrzennych
(dzieci dyslektyczne i dzieci z trudnościami w orientacji „na kartce papieru” mają z reguły kłopoty ze
sprawnością ruchową)
Przykładowe normy rozwoju w zakresie motoryki dużej 5 latka
- nabywa nowe złożone umiejętności ruchowe, gdy ma możliwość ich ćwiczenia (np. taniec, pływanie, jazda na rowerze, nartach)
- potrafi biec do góry po schodach bez trzymania się poręczy
- potrafi skakać na jednej nodze prosto przed siebie na dystansie 5 metrów
- umie trafić piłką w tarczę kwadratową (o wymiarach 25 cm x 25 cm) z odległości 1 metra, zawieszoną na wysokości klatki piersiowej dziecka
- umie trafić małą piłka do kosza z odległości 2-2,5 metra
Umiejętności w zakresie motoryki małej
Sprawność rąk (mała motoryka; manipulacja) ma ogromne znaczenie w opanowaniu podstawowych
czynności szkolnych, przede wszystkim pisania! Obserwujemy i oceniamy wykonywanie czynności
samoobsługowych.
Przykładowe normy rozwoju w zakresie motoryki małej 5 latka
- ma w pełni opanowane czynności samoobsługowe (łącznie z zapinaniem i odpinaniem guzików)
- potrafi tworzyć rysunki tematyczne (rysując i pisząc dziecko wykonuje ruchy dłonią, uruchamia nadgarstek)
- ruchy dłoni są precyzyjne (drze papier na kawałki i przykleja w określonym miejscu)
- ma prawidłowo ukształtowany chwyt pisarski
- potrafi wycinać nożyczkami różne kształty (np. koło, kwadrat)
- potrafi kolorować w konturze bez wychodzenia za linie
- lepi z plasteliny proste kształty tematyczne (np. bałwana)
Umiejętności w zakresie percepcji wzrokowej
Percepcja wzrokowa tzw. spostrzeganie wzrokowe jest podstawą nauki pisania i czytania. Dzięki analizie i syntezie wzrokowej dziecko różnicuje i zapamiętuje kształty liter i cyfr.
Przykładowe normy rozwoju w zakresie percepcji wzrokowej 5 latka
- potrafi odtworzyć skomplikowany wzór w przestrzeni i na płaszczyźnie wg. modelu
- potrafi wskazać brakujący element na obrazku
- potrafi uzupełnić brakujący element w szeregu, np. xx++xx++x...++
- potrafi wskazać różnice na dwóch podobnych obrazkach
- potrafi narysować trójkąt i inne formy złożone z figur geometrycznych (np. krzyż i koło wpisane w kwadrat) wg. wzoru
- zapamiętuje wzrokowo układ 4-5 elementów i potrafi określić, którego brakuje
- potrafi złożyć prostokąt z dwóch trójkątów, mając na wzór prostokąt
- potrafi z pamięci nawlec na sznur 7 korali o dwóch rożnych kolorach lub kształtach wg. wcześniej pokazanego wzoru
- potrafi różnicować i nazwać kilkanaście kolorów.
Powinien lubić:
- książek z obrazkami
- układać puzzle
- układać lub budować wg wzoru
- rozpoznawać niektóre litery drukowane
- znajdować drogę w labiryncie itp.
Umiejętności w zakresie orientacji w schemacie ciała i kierunkach w przestrzeni
- poznaje określenia dotyczące stronności swojego ciała, ale jeszcze się myli: z pomocą pokazuje prawą/ lewą rękę, nogę, ucho, oko, itp.
- rozumie określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni w odniesieniu do własnej osoby, np. na prawo, na lewo, naprzeciw, za, pod, obok, pomiędzy
- zaczyna się orientować w schemacie ciała osoby stojącej naprzeciwko i uczy się wyprowadzać kierunki w odniesieniu do niej w analogiczny sposób, jak robi to wobec siebie
Informacje, które powinien posiadać 5-latek dotyczą ogólnej orientacji w najbliższym otoczeniu – to:
- wiedza o sobie samym
- rodzinie
- przedszkolu
- najbliższej okolicy
- rozumienie pojęć dotyczących upływu czasu i zmian w przyrodzie
- rozumienie konieczności pewnych zachowań (np. higienicznych, dotyczących bezpieczeństwa itp.)
- znajomość najważniejszych norm społecznych i moralnych.
Umiejętności w zakresie percepcji słuchowej
Przykładowe normy rozwoju w zakresie percepcji słuchowej 5 latka
- rozpoznaje różnorodne odgłosy i dźwięki dochodzące z najbliższego otoczenia i potrafi określić ich źródło
- określa natężenie dźwięków i tonację: głośne, ciche, wysokie, niskie
- rozpoznaje dźwięki znanych instrumentów, np. bębenek, tamburyno, trójkąt
- odtwarza krótki 4-5 elementowy układ dźwięków, np. 2 stuknięcia, przerwa, 2 stuknięcia, przerwa, 1 stuknięcie
- przedstawia zasłyszany rytm za pomocą symboli, np. ustawia klocki w takiej odległości od siebie, aby zilustrować układ rytmiczny
-dobiera rym do podanego wyrazu
-powtarza ze słuchu ciąg 4-5 liczb oraz kilkuwyrazowe zdanie
- dzieli wyrazy na sylaby i składa wyrazy z podanych sylab
- wysłuchuje głoski na początku i na końcu wyrazu
- dobiera obrazki, których nazwy zaczynają się lub kończą tą samą głoską
- z pomocą próbuje wymienić głoski w prostych 3-4 głoskowych wyrazach, np. d-o-m
Umiejętności w zakresie mowy
- zwykle wymawia już wszystkie głoski
- jeżeli nie wymawia jeszcze głoski r wymaga pracy nad jej wywołaniem
- buduje krótkie wypowiedzi powiązane treściowo - opowiada , co zdarzyło się wcześniej, co będzie potem
- bawi się językiem: zauważa wieloznaczność wyrazów, rozumie znaczenie niektórych związków frazeologicznych
- dostrzega podobieństwo brzmieniowe wyrazów lub ich cząstek, tworzy rymy
- zadaje dużo pytań, np. gdzie?, kiedy?
- opowiada obrazki o bardziej złożonej treści: wymienia czynności osób, proste relacje przestrzenne (np. pod krzesłem schował się kotek), potrafi powiedzieć, co się wydarzyło, próbuje nadać tytuł obrazkom
Umiejętności matematyczne
Klasyfikowanie
- klasyfikując obiekty, łączy je w łańcuszki, tzn. np. według tego gdzie się znajdują, do kogo należą, jaką pełnią funkcję
- tworząc krótkie 3-elementowe szeregi obrazków, dba by były sensownie powiązane (np. pan, wędka, ryba - pan ma wędkę, na wędkę łowi ryby)
- tworzy kolekcje przedmiotów z kartą centralną, np. lalka - sukienka, buciki, kapelusik, lalka będzie je nosiła
- czasami tworzy kolekcje bez karty centralnej, np. grupuje przedmioty potrzebne do ubrania, w kuchni, do jedzenia
- po odpowiednim wyjaśnieniu, w praktycznym kontekście sytuacyjnym tworzy zbiory przedmiotów z uwzględnieniem jednej lub dwóch cech (np. kształtu, przeznaczenia, wielkości)
Liczenie
- rozróżnia liczenie błędne od prawidłowego, potrafi wymienić wiele kolejnych liczebników
- stosuje regułę "jeden do jednego" (jeden wskazywany przedmiot – jeden liczebnik)
- zaczyna dostrzegać podwójne znaczenie ostatniego wypowiedzianego liczebnika (oznacza ilość przeliczanych przedmiotów), potrzebuje jednak wielu ćwiczeń by zrozumieć te zasadę
- zaczyna rozumieć, ze wyliczane liczebniki porządkują liczone obiekty i dlatego należy je wymieniać po kolei (stosuje regułę stałości porządku)
- aby powiedzieć ile jest, zwykle musi jeszcze doświadczyć rytmu liczenia (nie wystarczy, że obserwował liczenie innej osoby)
Dodawanie i odejmowanie
- ustala wynik dodawania lub odejmowania, licząc obiekty, którymi manipulowano
- wie, że ostatni wymieniony liczebnik określa wynik zmian typu dodać lub odjąć.
- odszukać na rysunku lub w pomieszczeniu przedmioty, których nazwy zaczynają się daną głoską
- uczy się wierszy, utrzymując i odtwarzając prawidłowo rymy i rytmy wiersza
- próbuje sam dobierać rymy i odtwarzać proste rytmy podane przez nauczyciela.
- różnicuje wyrazy z opozycjami ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy /kos-koc, płotek-
młotek, pies-piec, nos-noc, ząb-dąb.
Myślenie
Myślenie pięciolatka jest jeszcze przedoperacyjne (operowanie informacjami jest subiektywne,
powierzchowne i nie zawsze prawdziwe). Myślenie to czynność tworzenia nowych informacji dzięki
przetwarzaniu informacji już posiadanych. Poprawność myślenia zależy więc zarówno od ilości i jakości
posiadanych informacji, jak i od zdolności ich przetwarzania. W przedszkolu następuje bardzo duży
przyrost informacji oraz doskonalenie operowania nimi. Dziecko myśli w sposób konkretno-
wyobrażeniowy, więc zachęcanie go do manipulowania przedmiotami, przetwarzania ich układów,
konfiguracji, zachęcanie do rozwiązywania problemów jest najlepszym wspieraniem rozwoju myślenia.
Dziecko 5-letnie potrafi:
- używać określeń czasu: rano, południe, wieczór, dzisiaj, wczoraj, jutro
- nazywać dni tygodnia, aktualnej pory roku
- porównać tempo wykonywanej czynności: prędko- prędzej-najprędzej, wolno-wolniej- najwolniej
- określić główne różnice między przedmiotami, zwierzętami, pojazdami- wskazać kilka ważnych podobieństw między nimi
- pogrupować przedmioty wg 2–3 kryteriów
- rozumieć i posługiwać się znanymi pojęciami typu: zwierzęta, owoce, pojazdy, naczynia
- ułożyć logiczną historyjkę z kilku obrazków
- uzasadnić pewne zjawiska (początek myślenia logicznego).
Uwaga i pamięć
Uwaga i pamięć są jeszcze mimowolne – dziecko zwraca uwagę i zapamiętuje to, co dla niego jest
ważne emocjonalnie. Pięciolatki skupiają uwagę na krótko, ale w momentach, gdy zajmą się
czynnością dla nich interesującą, „głuchną” – silnie skupiona uwaga nie dopuszcza do świadomości
innych bodźców; uwaga nie jest podzielna. Pamięć jest mechaniczna i niezbyt trwała – często trzeba
powtarzać istotne wiadomości (pory roku, dni tygodnia itp.).
Umiejętności w sferze emocjonalno-społecznej
Emocje 5-latków są silne, gwałtowne, zmienne; dziecko nie potrafi zapanować nad ich ekspresją –
złości się, płacze, śmieje się głośno – jest niezwykle spontaniczne. Dzieci lepiej reagują na pochwały,
zachęty, zmiany głosu, na „bajkowe” mówienie niż na ostre polecenia i kary. Są uparte, obrażają się –
ale powoli uczą się dopasowywać swoje emocje do sytuacji. Przy takich emocjach świetnym „nauczycielem” są bajki opowiadane czy czytane przez nauczyciela, rodziców i różne sytuacje zabawowe.
Każde dziecko chce być: zauważone, pochwalone, chce być naj- (-lepsze, -pierwsze, -bliżej ) i wcale mu nie przeszkadza, że inne dzieci są też naj-. Pomaga to budować w dzieciach dobrą samoocenę i tak ważne dla każdego człowieka poczucie własnej wartości.
Kontakty społeczne są w tym wieku niezwykle ważne. Dzieci muszą bawić się z kolegami, budować,
rysować, ścigać się, grać w różne gry. Skoro tak chcą, to... zaczynają stosować się do norm społecznych, uczą się zasad współżycia, mniej kłócą się i obrażają. Przy współudziale nauczycieli przedszkola, a także pod wpływem bajek i opowiadań, rozwija się empatia, współczucie, potrzeba pomocy innym.
Przykładowe umiejętności w sferze emocjonalno- społecznej 5 latka
- W zakresie samoobsługi: myje twarz i zęby bez pomocy, ubiera się
samodzielnie, zapina guziki, wiąże supełek
- bierze udział w grach opartych na współzawodnictwie
- wzrasta znaczenie autorytetu osób innych niż rodzice
- używa adekwatnie zwrotów grzecznościowych typu proszę, dziękuję, przepraszam
- ma ulubionego kolegę/koleżankę
- pojawia się pełna zdolność do zabaw tematycznych, zabawa jest rozbudowana i zorganizowana w ciąg zdarzeń.
- potrafi wykonać złożone polecenia (trzyetapowe), np. połóż najpierw ołówek na krześle, potem otwórz drzwi, a potem przenieś mi książkę, która leży na stole
- potrafi słuchać, gdy mówi ktoś inny.